|
|
İlçe |
: |
MERKEZ |
İl |
: |
KIRKLARELİ |
Ülke |
: |
TÜRKİYE |
Tel. Kodu |
: |
288 |
Plaka |
: |
39 |
Gezginler |
: |
Gökhan Önal Berkant Atmaca
|
Tarih |
: |
14 KASIM 2002 |
Yüzölçüm |
: |
6,550 km² |
Nüfus |
: |
80.730 (1990) |
Sıcaklık (Bugün) |
: |
|
|
|
KARAGÖZ
13.yy. Sonu - 14.yy.Başı
|
ofyozlu Bali Çelebi olrak bilinen Kambur Ahmet, yani bizim bildiğimiz adıyla Karagöz 13.yy.'ın sonu ile 14.yy'ın
başlarında yaşamıştır. Evliya Çelebi Seyahatmane' sinde Karagöz' için: "Kırklareli' nde güzel konuşmasının bilen efendi bir kimse olarak ün yapmıştır." diye
bahseder.
Araştırmacı-yazar Nafiz Karaçam Karagöz' ün Vize ilçesine bağlı Kışlacık Köyü' nde yaşadığını ortaya koymuş
ve bulgularının EFSANEDEN GERÇEĞE KIRKLARELİ adlı kitabında detaylı olarak yayınlamıştır.
Çoğumuz onu Karagöz' ü Geleneksel Türk
Gölge Oyunu olan Karagöz ve Hacivat' tan tanırız. Hani şu Hacivat' ın , "Ne olur şu dört köşe perdede bana da bir arkadaş olsa ah bana bir eğlence medett amannnnnnnnn
amannnnnnnnn...." diye Karagöz'ü çağırmaya başlağı gölge oyunu. Osmanlı Dönemi'nin en önemli eğlence türlerinden olan Karagöz, ramazanlarda, sünnet düğünlerinde, şenliklerde,
kahvehanelerde ve bahçelerde oynatılmaktaydı. Dönemin toplumsal olaylarını eleştirel bir gözle konu edinen Karagöz'ün yaygın olarak İstanbul'da oynatıldığı bilinmektedir.
Anadolu'nun diğer kentlerine ise turneye giden sanatçılar aracılığı ile yayılmıştır. Günümüzde ülkemizi tanıtıcı sanatların başında gelen Karagöz turistik otel ve restaurantlarda
oynatılmaktadır. Daha çok televizyon aracılığı ile seyirciye ulaşmaktadır.
|
aragöz' ün hayatı ve Karagöz gölge oyunun nasıl ortaya çıktığı konusunda çeşitli rivayetler
vardır. Bunlardan en yaygın olanı Sultan Orhan devrinde (1324-1362) Ulucami' nin inşaatı sırasında Bursa' da geçmiştir. Cami inşaatında çalışan demirci ustası Kambur Bâli Çelebi
(Karagöz) ile duvarcı ustası Halil Hacı İvaz (Hacıvat) arasında geçen nükteli konuşmaları dinlemek isteyen işçiler işi gücü bırakıp onların etrafında toplanır,bu yüzden de inşaat
yavaş ilerlermiş. Bu durumu öğrenen padişah her ikisini de idam ettirmiş. Bir rivayete göre ise, Karagöz idam edilmiş, Hacıvat ise hacca giderken yolda ölmüştür.
Daha sonra çok pişman olan padişahı teselli etmek isteyen Şeyh Küşterî başından beyaz sarığını çıkarıp germiş ve arkasına bir şema(ışık) yakarak
ayağından çıkardığı çarıkları ile de Karagöz ve Hacıvat'ın tasvirlerini canlandırıp nükteli konuşmalarını tekrar etmiş. O tarihten sonra da Karagöz oyunları değişik mekanlarda
oynanır olmuş. Günümüzde de Karagöz perdesine Şeyh Küşterî meydanı denir ve Şeyh Küşterî Karagözcülüğün pîri kabul edilir.
ınırlı sayıdaki sanatçı tarafından güç koşullar
altında yaşatılmaya çalışılan Karagöz sanatı ile ilgili çalışmalar Uluslararası Kukla ve Gölge Oyunu Birliği (UNIMA) Türkiye Milli Merkezi Başkanlığı ve Kültür Bakanlığı'nca
yürütülmektedir.
Kırklareliler de onun anısını yaşatmak için Kırklareli Otobüs Terminalinin hemen girişine heykelini dikmişler. Ayrıca, her yıl Mayıs ayının ikinci haftası Kırklareli Karagöz-Kültür, Sanat ve Kakava Şenliği
düzenlenmektedir.
Gölge oyunu ve Karagöz hakkında detaylı bilgi edinmek için internet siteleri: Karagöz Geleneksel Türk Gölge Oyunu, Tiyatro Online ve
T.C.KÜLTÜR BAKANLIĞI İNTERNET SİTESİ.
|
Kaynaklar:- EFSANEDEN GERÇEĞE KIRKLARELİ, Sayfa: 67-99-97-174--281-298-372-651-653-654-656-660-661-664, Nazif Karacam, 1999
- KIRKLARELİ TANITIM KİTABI, Kırklareli İl Turizm Müdürlüğü
- T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı İnternet Sitesi (www.kultur.gov.tr)
- GELENEKSEL TÜRK TİYATROSU, Prof.Metin And, İnkilap Kitabevi, 1985
|
|