nkara Orta Anadolu'nun merkezi bir noktasında kurulmuştur. Kent, Ulusal Kurtuluş Savaşı sırasında Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarına ev sahipliği yapmış, Ulus semti ve civarında dönemin en önemli toplantıları yapılmış, kararları alınmıştır. Başkent oluşu ise 13 Ekim 1923'dür.

Galatlar bu kente, "durduran, yol kesen" anlamına gelen "Ankyra" adını vermişler. Bu deyim daha sonra gemicilikte kullanılarak gemi çapası (Anchor) anlamını aldı. Deyimin, bugün Kale'nin bulunduğu kayalık alanın konumu yüzünden düşünüldüğü anlaşılmakta. Ankara Kalesi iç ve dış olmak üzere iki bölümden oluşuyor. Yapının dış surları kuzey-güney doğrultusunda yaklaşık 350 m, batı-doğu doğrultusunda ise 180 m boyunca uzanmakta. İçkalenin güney ve batı duvarları bir dik açı oluşturur. Kuzey yamacının farklı tekniklerle yapıldığı anlaşılmaktadır. Koruma düzeninde en çok dikkat çeken yanı, 15-20 m'de bir yer alan 42 tane beşgen burçtur. Dışkaleden günümüze fazla birşey kalmamıştır.

nkara kentinin en eski bölgesi olan tarihi Ankara Kalesi'nin içi ve civarı çeşitli dönemlere ait uygarlıkların yapıtlarını barındırmaktadır. Kalede 600 kadar ev, 170 çeşme, su sarnıçları ve tahıl ambarlarının bulunduğu biliniyor. Kale içinde pek çok eski Türk evi ve konaklar restore edilerek turizme kazandırılmıştır. Bu eski Türk evlerinde sanatsal etkinlikler (sergi vb.) ile yöresel ve Türk mutfağından yemekleri tadabilirsiniz.

Kale duvarları içinde kalan bölgede, 12. yy.a ait Alaaddin Cami Selçuklu ahşap işçiliği ve sanatını temsil etmektedir. Kale dışında yer alan, Arslanhane Cami (13. yy.) ve Ahi Elvan Cami (14. yy.) mutlaka görülmelidir.

amanpazarı Ankara Kalesi'nin surlarına bitişik. Samanpazarı Çıkrıkçılar Yokuşu'nda; dokuma, bakır, çömlek, hasır, deri gibi geleneksel el sanatları ürünleri ile çeşitli takı, süs, hediyelik ürünler ve her türlü antika eşyanın satıldığı alışveriş mekanları bulunmakta. Çıkrıkçılar Yokuşu, bütçeye fazla yük bindirmeyecek derecede uygun fiyatlarıyla birçok Ankaralının alışveriş için hemen aklına gelebilecek ilk mekanlardan. Yine bu semtte Türkiye'nin en iyi antika dükkanları bulunuyor.

Çıkrıkçılar Yokuşu'nu kaleye doğru takip ederseniz kendinizi kale girişinde bulursunuz. Kapının sol kulesinde bir saat gözünüze ilişir. Bu saat II. Abdülhamit'in her ile bir saat uygulamasıyla birlikte kale suruna ilave edilmiş. İçeri girdikten sonra daracık yollar sizi bekliyor. Sokaklar genellikle tek araç geçişine müsaade edecek kadar geniş ve o kadar daralabiliyor ki, cepheleri birbirine değecek kadar yakın olan evler var. Kale içi SİT alanı kabul edildiğinden bir çivi çakmaya bile izin yok (restorasyon çalışmalarının ancak özel izinle yapılabildiği malum). Kale Osmanlı döneminde restore edilmiş; kale duvarlarında yer yer göze çarpan aykırı renk ve şekildeki taşlar, civardaki eski eserlerden toplanmış ve restorasyon için kullanılmış.

ale içinde labirente dönüşmüş yollardan sur üstlerine çıkmaya çalışın, başaramazsanız hemen civardaki mahalle sakini çocuklardan rehberlik alabilirsiniz. Surların üstünden Ankara'yı neredeyse 360 derece gözleme imkanı var. Hatta tanıdığınız yerleri tanımlamak veya tahminde bulunmak eğlenceli bir oyuna dönüşebiliyor. Kentin heryerinden gözlenen ve büyük bir Türk bayrağının dalgalandığı burçlu kale surları ise girişe kapalı. Burası Ankara Kalesinin en heybetli ve en yüksekteki kısmını oluşturan Akkale. Akkale, hemen dibinden akan Hatip Çayı'ndan 110 m yüksekte.

ale kapısının yakınlarında, restore edilen bedestendeki (eskiden değerli eşya alınıp satılan kapalı çarşı) Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde Paleolitik, Neolitik dönemlere ve Hatti, Hitit, Frigya, Urartu ve Roma Uygarlıklarına ait eserler yer almaktadır. Atpazarı olarak anılan semtte, (kalenin güneydoğusu) iki Osmanlı yapısı olan Mahmut Paşa Bedesteni ile Kurşunlu Han, Atatürk'ün bir "Eti Müzesi" kurulması isteği üzerine zamanın Kültür Müdürü Hamit Zübeyir Koşay tarafından Milli Eğitim Bakanı Saffet Arıkan'a yapılan öneri sonunda, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından satın alınmış ve 1938-1968 yıllarında süren onarımlar sonucunda Ankara Arkeoloji Müzesi olarak ziyarete açılmıştır. Bugün yönetim binası olarak kullanılan Kurşunlu Han'da çalışma odaları, kütüphane, konferans salonu, laboratuar ve iş atölyeleri, bedestende ise teşhir salonları yer almaktadır. Müzede, Anadolu Arkeolojisi, Paleolitik çağdan başlayarak, Neolitik, Eski Tunç, Asur Ticaret Kolonileri, Hitit, Frig, Urartu dönemlerine ait, Karain, Çatalhöyük, Hacılar, Canhasan, Beyce Sultan, Alacahöyük, Kültepe, Acemhöyük, Boğazköy Gordion, Pazarlı, Altıntepe, Adilcevaz, Patnos kazılarından gelme çeşitli koleksiyonlar ve çeşitli dönemlere ait örnekler, kronolojik bir sırayla sergilenmektedir.

TARİHÇE

Ankara Kalesi'nin yapıldığı tarih kesin olarak bilinmemekte. Kentte askeri bir garnizon bulunduran Hititler tarafından yapıldığı sanılmakta. Ancak, arkeolojik veriler bu sonucu desteklememekte. Romalıların Galatya'yı İ.Ö. 2 yy.da işgalinden sonra kent kale dışına taşınmış. Roma İmparatoru Caracalla İ.S. 217'de surları onartdı. 222-260 arasında İmparator Severus Alexander ve Velerianus Perslere yenilince kale kısmen tahrip edildi. Romalılar, 7. yy'ın 2. yarısından sonra kaleyi onarmaya başladı. İmparator Konstantinos 668'de dışkaleyi yaptırdı. İmparator III. Leon ise 740'da onarım sırasında içkale surlarını da yükseltti. 1073 yılında kale Selçukluların eline geçti. 1101'de Haçlı komutanı Raimond eline geçen kale 1227'de tekrar Anadolu Selçuklularının egemenliğine girdi. 1249'da Sultan II. Keykavus da kaleye bazı ekler dahil etti. Osmanlılar döneminde fazla ilgi görmeyen kaleyi Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa'nın oğlu İbrahim Paşa onarttı (1832).

YAKIN CİVARDA GÖRÜLMESİ GEREKEN YERLER

Anadolu Medeniyetleri Müzesi
Anadolu'dan toplanmış Paleolitik, Neolitik dönemlere, Hitit, Frigya, Urartu ve Roma Uygarlıklarına ait eserler yer almaktadır. Asfalt yoldan Ankara Kalesi kapısına varmadan yak. 150 m önce sağda bulunmaktadır. Müze Tel: 0312 3243160-3126248.

Etnografya Müzesi
Ankara'nın Namazgah adı ile anılan semtindedir. Türk Sanatının Selçuklu Devrinden zamanımıza kadar devam eden örneklerinin sergilendiği bir müzedir. Müzede özellikle Anadolu etnografya ve folkloru, sanat tarihi ile ilgili eserleri içeren bir ihtisas kütüphanesi bulunmaktadır. Müze Tel: 0312 3119556.

Augustus Tapınağı
Ulus'ta Hacı Bayram Cami bitişiğindedir. M.Ö. II. yüzyılda Frigya Tanrıçası Men adına yapılmış bir tapınaktır. Bugün kalıntıları bulunan tapınak ise son Galat Hükümdarı Amintos'un oğlu Kral Pylamenes tarafından Roma İmparatoru Augustus adına bir bağlılık nişanesi olmak üzere yaptırılmıştır. Bizanslılar zamanında çeşitli eklemeler yapılıp, pencereler açılarak kilise haline getirilmiştir. Etrafı dört sütunla kuşatılmış dört duvar halindedir. Aslı Roma Tapınağında bulunan ve Augustus'un başardığı işleri gösteren vasiyetnamesi bir yazıt ile bu tapınağın türbeye bitişik duvarına konulmuştur.

Roma Hamamı
Ulus Meydanı'ndan Yıldırım Bayazıt Meydanı'na uzanan Çankırı Caddesi üzerinde, caddeden 2.5 metre kadar yükseklikteki bir platform üzerinde bulunmaktadır. Hamamın bulunduğu yüksek platformun höyük olduğu bilinmektedir. Hamam, Roma İmparatoru Caracalla (M.S. 212-217) devrine tarihlenir.

ürkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ulu önder Atatürk'ün istihrahatgahının bulunduğu Anıtkabir (Anıttepe-Ankara), Ankara'ya yak. 90 km uzaklıkta Polatlı yakınlarındaki Gordion Şehri Kalıntıları, Akköprü (Yenimahalle -Ankara), Kül Höyük (Ankara-Haymana karayolunun yaklaşık 50. kilometresinde), Karaoğlan Höyüğü (Ankara-Konya yolu 25. km), Mogan Gölü (Ankara-Konya yolu 20. km), Beynam Ormanları (Gölbaşı yakınları) yine Ankara içi ve çevresinde görülebilecek yerlerdendir.