dını bu köy içinde yıkıntıları bulunan Apollont Tapınağından alan 190,900 hektar alan kaplayan Apolyont (Uluabat) Gölü kıyısında bulunan köylerden biri : GÖLYAZI. Göl ve çevresindeki bölge tümüyle sit alanı. Bu köyün içindeki Apolyont gölünde bulunan ve köye bir köprü ile bağlanan küçük bir ada var: Halilbey Adası. Gölde sekiz küçük adacık bulunuyor. En önemlileri: Halilbey, Manastır, Heybeli ve Kızadası. Köyde Rumlar' dan kalma eski evlerle betonarme yeni evlerin bir karışımı ile karşılaşıyorsunuz. Eskiden köyü çevreliyen surlar şimdi yıkılmış ve hatta bir çoğu evlere duvar olmuş.

450-500 haneli köyün nüfusunu, Kurtuluş savaşından sonra mübadele döneminde buraya Selanik' ten gelme göçmenler ve buraları terkedememiş sayıca çok az olan Rumlar oluşmaktadır. Ege bölgesinde sıkça rastladığımız bir mübadele hikayesi...Köy haklı oldukça sıcakkanlı ve konuşkan. Neredeyse konuşmadığımız kimse kalmadı.

Diğer eski Rum yerleşim yerlerinde olduğu gibi, evini yurdunu terk eden Rumlar zaman zaman gelip evlerini, kiliselerini bulabildikleri ölçüde ziyaret ediyorlarmış.

ölün kıyısında, ağlarını, kerevit sepetlerini onaran balıkçılarla konuştuğumuzda, eskiden balıkçılık ve özellikle kerevit balıkçılığı ile geçindiklerini söylediler. Malesef, doğa ülkemizin çoğu yöresinde olduğu gibi burada da insanlardan öcünü almış. Ve şimdi kanalizasyon ve çevre fabrikaların atıkları ile kirlenen gölde ne eskisi kadar balık ne de eskisi kadar kerevit bulunmaktaymış. Yayın, turna, sazan gibi balık türleri de Uluabat Gölünde yaşayan canlılardan. Göç yollarında konaklamak, yumurtlamak ve beslenmek için Uluabat Gölü'nü seçen kuşları göç dönemlerinde görmek mümkün. Göçmen kuşlar mevsim sonunda bölgeyi terketselerde, kuş cennetinde devamlı yaşayan türlerde var. Kirlilikten ölmüş birkaç balıkçıl kuşunu görmek gezimizin en kötü tarafıydı. Bütün bu çevre kirliğini gördükten sonra göl kıyısında bulunan bir tabeledaki yazı oldukça komikti:

"19,900 hektarı kaplayan bu alan (Uluabat Gölü) T.C. hükümeti tarafından 'Sulak Alanların Dünya Çapında Korunması ve Akılcı Kullanılması' geliştirmek için Ramsar(İran) kentinde 1971 yılında imzalanan 'Uluslararası Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi' kapsamında oluşturulan uluslararası öneme haiz sulak alanlara dahil edilmiştir."

alkın diğer bir geçim kaynağı ise zeytincilik. Köye girişte zaten bu zeytin ağaçları sizi karşılıyor. Bazı köylülerin zeytin ağaçları gölün diğer kıyısında olduğundan, sandallarla gölün diğer kıyısına geçip zeytinlerini topluyor.

öle adını veren Roma dönemine ait Apollon Tapınağı, Kızadası' ndadır. Manastır adasındaki Bizanz kilisesi kalıntısı görülmesi gereken yerlerden. Köy içinde ilerleyince İç ve Dış Kale surlarını göreceksiniz. Sadece üç duvarı ayakta kalabilmiş St.Constantinus Manastırı (köye girişteki yol ayrımından sağdaki yolu takip ederek ulaşabilirsiniz.) ziyaret etme olasılığınız da bulunmaktadır.

Köy içinde gezerken, balıkçı atıklarından olduğuna kuvvetle ihtimal verdiğimiz bir karasinek saldırısına uğradık. Öyle bildiğiniz gibi karasinek değil bunlar: inanılmaz ısırıyorlar. Zaman zaman karasinekler yüzünden fotograf çekmekte zorluk çektik. Yanınızda sinek kovucu bir ilaç bulundurursanız iyi olur. Ağustos ayında yaptığımız bu gezide köy civarında birsürü leylek görmek çok hoşumuza gitti. Ne de olsa "Leyleği hava da gördük"...Bir gezgin başka ne isteyebilir ki!

Köy Ağustos ayı olmasına karşın oldukça serindi ve sürekli esen bir rüzgarı vardı.