yvalık' ın sahilinden bakıldığında görülebilen bu ada, Ayvalık' ı açık denize karşı koruyor sanki. Cumhuriyet sonrasında adaya Alibey Adası denilmesinin nedeni; Kurtuluş savaşında düşmana ilk askeri kurşunu sıkan Yarbay Ali Çetinkaya' dır. Cumhuriyet öncesinde ise adaya, Rumlar "Moshonis" (Kokuluada anlamında) Türkler ise Cunda (Yelken direğinin Üst Ucu anlamında) diyorlardı. Cunda adının nereden geldiği konusunda diğer bir yaklaşım ise; Piri Reis' in Kitab-ı Bahriye' sinde sözü geçen Yund Adaları bu ada olduğu düşüncesidir. Günümüzde Alibey Adası' ndan çok Cunda diye bilinir.

Adanın solundaki boğaza Dalyan Boğazı, sağındaki boğaza Dolap Boğazı adı verilir. 1966 yılında Dolap Boğazı' na 54 m. uzunluğunda bir köprü yapılmış ki bu köprü, Türkiye' nin ilk boğaz köprüsü" olarak kabul ediliyor. Ayvalık' la Cunda adası arasında bir ada daha var; Lâle Adası. Bu küçük ada ile Ayvalık arasındaki bağlantı 500 m. uzunluğunda bir yolla sağlanıyor. Denizin doldurulmasıyla yapılmış bu yol 1817 yılında yapılmış ve 1960'lı yıllarda genişletilerek şimdiki halini almış. Korkmayın sakın. Çok geniş ve güvenli. Hatta iki tarafında iyi düzenlenmiş yürüyüş parkurları da var.

alyan boğazındaki köprü yapılmadan önceki zamanlarda adaya sal ya da tekneler yardımıyla giçilirmiş. Unutmadan, günümüzde halen Ayvalık-Cunda seferi yapan tekneler hizmet vermekte. Tekneler senelerdir hiç değişmemiş yapısıyla güzel bir yolculuk sağlıyorlar. Dolmuş hizmeti veren bu tekneler yaz aylarında saat başlarında karşılıklı olarak çalışıyorlar. Karayolunun var olmasıyla birlikte adaya otobüs ve minübüs seferleri de başlamış.

Otomobille adaya Lale Adası' nı geçtikten sonra iki ayrı yoldan gidilebilir. Geliş ve gidişlerde iki yolu da kullanmaya çalışın ki her iki yolunda büyülü tarih ve doğa güzelliğini görebilesiniz. Otomobille gidenler her iki yolun sonunda bulunan otoparklara park etmeliler. Daracık taş sokaklarda yürümek çok keyifli. Bununla birlikte adanın her tarafına arabayla gitmek mümkün. Tabi ki dar sokaklarda araba kullanabilecek kadar usta bir şöförseniz... Ama yine de yaya dolaşmanın tadını vermez. Cunda' nın gün batımına yetişmek, o muhteşem doğa görüntülerini izlemek, hele bir yandan akşam yemeği yiyorsanız, inanın oldukça dinlendirici...

etaylı geziye başlamadan önce "yahu biz nereye gelmişiz?", "siz burayı neden bu kadar övüyorsunuz be kardeşim!" diyorsanız. Doğru adanın merkezinden tepeye -Aşıklar Tepesi- doğru yürüyün. Şöyle bir bakın etrafınıza. Şimdi hak vermişsinizdir bize. Koyların, boğazların, çevre adalarının görünümünü sizi de etkilemiştir sanırız. Hele bir de gün batımı saatinde oradaysınız, zor alacaksınız demektir kendinizi bu seyirden.

dada Taksiyarhis Ta Çamya (Çamlı Manastır), Ay Dimitri Ta Selina (Ay Işığı Manastırı), Leka Panaya (Koruyan Meryem Manastırı), Ay Yoannu tou Prodromou (Tavuk Adası Manastırı), Ayos Apostolos, Ay Yorgi (Güvercin Adası Manastırı), Profit İliya (İlyas Peygamber Manastırı) ve Evangelistriya (Kızlar Manastırı) adlarında sekiz adet manastır olduğu bilinmekte. Malesef, çoğu günümüze ulaşamamış. Kiliselerin en büyüğü Taksiyarhis Ta Çamya (Çamlı Manastır). Devasa çanı Bergama Müzesi' nde bulunuyor. Detaylı bilgi...

Kilise ve manastırlara ilaveten harabeye dönüşmüş Yeldeğirmenlerini de görmeniz mümkün, özellikle eski Cunda yolu üzerinde.